خطر نابودی در کمین نژاد گاو سیستانی
محقق موسسه تحقیقات علوم دامی کشور مستقر در کرج با هشدار درمورد احتمال انقراض نژاد گاو سیستانی، از همگان بخصوص مسوولان و نهادهای ذیربط خواست برای جلوگیری از این ضایعه غیرقابل جبران چاره اندیشی کنند.
حسن فضائلی گفت: اگر روند بی توجهی فعلی ادامه یابد بدون شک نژاد این گاو اصیل بومی ازبین خواهد رفت، همانگونه که اکنون دیگر اثری از نژاد گاو گلپایگان در کشور نیست.
وی که چند سالی است برروی نژاد گاو سیستانی تحقیق می کند، افزود: جای تعجب و تاسف است که ما به داشته های خود ازجمله گاو سیستانی که در بدترین و سخت ترین شرایط زیست می کند و نژادی است که بازده شیر و گوشت آن از گذشته زبانزد بوده، توجه نداریم و درصدد وارد کردن نژاد گاوهای خارجی هستیم.

وی اظهار داشت: از گذشته های دور تمام کسانی که قصد پرواربندی گاو داشتند به سراغ نژاد گاو سیستانی می رفتند زیرا تحقیقات نشان می دهد گاو بومی سیستان بدون اصلاح نژاد قادر است روزانه 10 تا 15 لیتر شیر مرغوب و غلیظ تولید کند و افزایش وزن این گاو نیز به یک هزار و 500 گرم تا یکهزار و 800 گرم در روز می رسد.
فضائلی گفت: این درحالی است که از یکی دو دهه پیش تاکنون از آمار 100هزار راسی گاو سیستانی چیزی باقی نمانده به نحوی که وقتی واحد موسسه تحقیقات علوم دامی تصمیم گرفت برای حفظ نسل این گاو شماری از آنها را جمع آوری کند به سختی توانست یکی دو گله چند صدتایی از آنها را گردهم آورد.
وی، خشک شدن دریاچه هامون را از دلایل کم شدن جمعیت گاوهای سیستانی دانست و افزود: برای حفظ نسل این گاو با همکاری موسسه تحقیقات علوم دامی حدود 50 راس از آنها به شهرستان دزفول انتقال یافته تا با استفاده از پس مانده های محصولات کشاورزی از جمله نیشکر تغذیه شوند، هرچند این تعداد بسیار ناچیز است.
این محقق ادامه داد: اینکه گاو سیستانی در اقلیمی خشک، گرم و طاقت فرسا فقط با خوردن نی در نیزارهای هامون، بازده بالایی در تولید شیر و گوشت دارد، مزیت کم نظیری است که باید ارزش آن را دانست و طبیعی است که درصورت رسیدگی و اصلاح نژاد می تواند از
نظر اقتصادی و ایجاد اشتغال و نیز خودکفایی نقش موثری در منطقه و کشور ایفا کند.
فضائلی گفت: موسسه تحقیقات علوم دامی تاکنون در بخش تحقیق و پژوهش تمام تلاش خود را برای حفظ نژاد گاو سیستانی انجام داده که جمع آوری و نگهداری بیش از 20 هزار دز اسپرم این گاو از آن جمله است، اما علاج واقعه به دست مسوولان و نهادهای اجرایی کشور است که امیدواریم حساسیت لازم را در این خصوص داشته باشند.
وی، حمایت از دامداران منطقه و تامین خوراک گاوهای سیستانی در محل، انتقال بخشی از آنها به دیگر مناطق ازجمله جیرفت که دارای پس مانده های محصولات کشاورزی هستند و جدی گرفتن اینکه نسل این گاو بومی رو به نابودی است را از جمله راهکارهای حفظ نژاد گاو سیستانی برشمرد.
به باور این محقق، آنچه تاکنون درمورد نژاد گاو سیستانی صورت گرفته با توجه به روند فزاینده روبه کاهش جمعیت این نوع گاو بسیار اندک است و مبادا روزی به فکر حفظ نژاد این گاو که با جغرافیا و اقلیم این منطقه از کشور همگونی و همخوانی دارد بیفتیم که دیگر دیر شده باشد.
نژاد گاو سیستانی برترین نژاد گاو گوشتی ایران بشمار می رود که مشخصه اصلی آن داشتن کوهان برجسته و بزرگ، غبغب کاملا شل و افتاده و مقاوم در شرایط سخت و دشوار که از پنج هزار سال قبل در منطقه سیستان می زیسته و از آن برای کار کشاورزی، تولید شیر و گوشت استفاده می شده است.
سند تاریخی پنج هزار ساله گاو سیستانی، پیکره گاوهایی از جنس سنگ لاجورد است که در آخرین کاوشهای باستان شناسی در منطقه باستانی شهر سوخته سیستان به دست آمده است.
این پیکره ها با خصوصیات گاو سیستانی بطور کامل تطبیق می کند چه اینکه وجود کوهان، بدون شاخ بودن، بدن گوشتی و عضلانی آنها از وجود زیستگاه دیرین این گاو در این منطقه حکایت دارد